Opnieuw massale protesten en rellen in Cairo

Foto’s: Ester Meerman

Het is er deze week beslist niet rustiger op geworden in Cairo. De rellen van vorige week zijn vrijwel naadloos overgelopen in nieuwe massale protesten, dit keer tegen de machtsgreep van president Mohammed Morsi. Die heeft afgelopen donderdag een aantal decreten uitgevaardigd die hem min of meer boven de wet plaatsen en het welke autoriteit dan ook onmogelijk maken om door hem gemaakte beslissingen terug te draaien of een halt toe te roepen.

Afgelopen vrijdag was er al een grote demonstratie op het Tahrir-plein in Cairo, voor dinsdag werd opnieuw opgeroepen tot een zogeheten ‘millioneya’ (‘een miljoen’). Het tentenkamp dat in de nacht van donderdag op vrijdag in het hart van het plein werd opgezet beslaat inmiddels een vijftigtal tenten. De demonstranten zijn niet van plan om weg te gaan voor ze hun zin krijgen: ofwel het aftreden van Morsi, of het terugdraaien van zijn dictatoriale maatregelen.

Dit is de muur die door de oproerpolitie in de straat Qasr Al Aini is neergezet om een einde te maken aan de rellen daar. Een graffiti-artiest met humor heeft er een mega grote smiley op getekend. Door de muur is het deel van de binnenstad waar ik woon nauwelijks meer fatsoenlijk te bereiken.

De sfeer op het plein is gedurende de dag gemoedelijk, al is duidelijk te merken dat mensen heel erg boos zijn. President Morsi wordt een ‘dictator’ genoemd, en een ‘farao’. Op nog geen 50 meter van het Tahrir-plein, vlakbij het Semiramis hotel, is de sfeer 180 graden anders. Hier zijn demonstranten in gevecht met de oproerpolitie. Stenen worden over en weer gegooid en om de zoveel tijd schiet de oproerpolitie de straat vol met traangas. De demonstranten weten twee politiebusjes te veroveren en in brand te steken.

Ik heb afgelopen week mijn eerste gasmasker gekocht, maar die had ik tijdens mijn eerste lading traangas van gisteren nog niet op. Uitgerekend net toen de oproerpolitie zowel traangas voor als achter ons schoot en we dus gevangen zaten tussen grote wolken gas. Na een korte sprint door een flinke nevel gas ga ik kokhalzend en rochelend op een stoepje voor het Semiramis hotel zitten, naast een net zo hard huilende en naar adem happende Egyptenaar.

We ruilen – onder luid gekuch en geproest en met handgebaren omdat we allebei door het traangas geen woord uit kunnen brengen – zakdoekjes en water. Het duurt zeker tien minuten voor we een gesprekje kunnen beginnen. “Oh, je komt uit Amsterdam? Leuk! Maar wat doe je hier dan? Ga daar lekker relaxed in de coffeeshop zitten, man!” En zoals alle gesprekken die ik deze week met onbekenden bij de rellen heb gehad, eindigt ook deze korte ontmoeting met: “Pas goed op jezelf, God zij met je.”

Normaal gesproken gaan van traangas je ogen tranen, krijg je een loopneus en wordt je wat kortademig. Prettig is anders, maar na een paar minuten gaat het over het algemeen wel weer. Het spul dat deze dag gebruikt wordt is duidelijk van een ander kaliber: de ogen branden zowat uit je hoofd en als je niet uitkijkt ga je er van hyperventileren. Ik zie meerdere jongens bewusteloos afgevoerd worden, en een aantal met stuiptrekkingen of in grote ademnood.

Naarmate de avond vordert wordt het alleen maar drukker op het plein. Tegen een uur of acht is er bijna geen doorkomen meer aan. Vanuit verschillende delen van Cairo zijn inmiddels massale marsen op het plein gearriveerd, sommigen zeker tienduizend man sterk. Voormalig presidentskandidaat Mohammed El-Baradei komt ook nog even op het plein langs om de demonstranten een hart onder de riem te steken.

Als ik ver na middernacht mijn laatste rondje plein van de dag doe staan er zeker nog twintigduizend man op het plein en wordt er nog steeds druk gezongen en slogans geschreeuwd. Bijzonder indrukwekkend voor een doordeweekse dag. Of Morsi en zijn Moslimbroederschap er ook van onder de indruk zijn valt te betwijfelen. De broederschap laat via Twitter weten de ‘lage opkomst’ van gisteren ‘een teken van gebrek aan steun’ voor tegenstanders van de broederschap te vinden.

De onderhandelingen tussen de Moslimbroederschap en de rechterlijke macht – rechters zijn afgelopen vrijdag massaal in staking gegaan – zijn dinsdag op niets uitgelopen. Morsi weigert ook maar een centimeter te wijken.

‘Geen toegang voor ‘felool’ (mensen met nauwe banden met het oude regime)’ staat op de gele banner hierboven te lezen. 

Hoe het hier nu verder zal gaan is moeilijk te voorspellen. Als de demonstranten het plein tot vrijdag weten te behouden biedt dat hoop voor een nieuwe massale demonstratie. Vrijdag is immers protestdag in Egypte. Wellicht dat Morsi zich dan eens achter zijn oren krabt en zijn dictatoriale maatregelen een versnelling lager zet. Zijn onbuigbare houding ten opzichte van de rechters biedt echter weinig hoop.

Bekijk hier meer foto’s.

De komende tijd schrijft journalist en fotografe Ester Meerman vanuit Egypte voor De Buitenlandredactie. Over het laatste nieuws en haar belevenissen en werk in Caïro. Zij blogt al in het Engels op Stories from Cairo. Volg haar op Twitter: @estermeerman.