Journalist Janine di Giovanni. Foto YouTube
|

‘We zijn niet meer in staat het verhaal from the ground te vertellen’

Syrië is het gevaarlijkste land ter wereld voor journalisten, volgens een recent rapport van Reporters without Borders. Verslaggeving vanuit het land zelf wordt hierdoor zeldzamer. De Amerikaanse oorlogscorrespondente Janine di Giovanni voor de gevolgen. “Het is een catch-22-situatie. Als er geen journalisten zijn, zijn er geen ooggetuigen en weten we niet wat er in het land gebeurt. Dit maakt de noodzaak van verslaggeving steeds groter.”

Di Giovanni is een zeer ervaren oorlogscorrespondent die vanaf het begin van de oorlog vanuit Syrië berichtte. Ze is een van de weinige journalisten die verslag deed van beide kanten van het conflict. Voor media als Vanity Fair en Newsweek schreef ze onder meer over verkrachtingen in vluchtelingenkampen en een Damasceense elite die zich met poolparties vermaakte terwijl er in de buitenwijken hevige gevechten woedden.

Gekidnapt, vastgehouden of verdwenen
Het precieze aantal journalisten dat op dit moment in Syrië is gekidnapt, vastgehouden of verdwenen wordt geschat op 22. Twee weken geleden was het weer raak, sindsdien worden twee Zweedse journalisten vermist. 27 november werd een gekidnapte Irakese freelance cameraman geëxecuteerd in Atarib.

“Het grootste gevaar in Syrië is nu om gekidnapt te worden,” bevestigt Di Giovanni. “In eerdere oorlogen die ik versloeg liep ik vooral het risico om gewond te raken, maar dit gaat een stap verder. De kans is zo groot dat het onmogelijk is geworden voor journalisten om verhalen vanuit Syrië zelf te brengen.” Het omslagpunt kwam toen jihadisten hun entree in het conflict maakten. Het werd gevaarlijker voor journalisten en de berichtgeving vanuit Syrië kreeg een ander karakter. “Jihadisten zijn geïnfiltreerd bij de rebellen. Zij kidnappen de journalisten,” aldus Di Giovanni.

Embedded
Voor Di Giovanni was dit een reden om voor het eerst in haar lange carrière als oorlogscorrespondent embedded met een leger mee te gaan. “Ik bevond me in de unieke positie dat de Syrische regering me een visum had gegeven en het was een mooie kans om te zien hoe het er aan de kant van de regering aan toe gaat.” Ze ging op pad met regeringssoldaten in Homs en deed verslag van de slachting die het Syrische leger aanrichtte in de zuidelijk gelegen stad Deraa.

“De soldaten van Assad zijn jonge jongens, net als veel van de rebellen. Veel van hen waren bang, eenzaam en wilden naar huis. Het is te makkelijk om te zeggen dat de Assad-aanhangers monsters zijn en de rebellen good guys, want we weten inmiddels dat de rebellen niet zulke lieverdjes zijn. In een ingewikkeld conflict zoals dat in Syrië is het belangrijk om twee kanten van het verhaal te hebben.”

Geen excuus
Het gevaar dat verslaggeving met zich meebrengt, zo benadrukt Di Giovanni, mag geen excuus zijn om Syrië links te laten liggen. Journalisten moeten op zoek naar andere manieren om over de gebeurtenissen in Syrië te berichten. Er is bijvoorbeeld een vluchtelingencrisis die steeds prangender wordt en om media-aandacht vraagt. Als adviseur van de VN-vluchtelingenorganistatie UNHCR bezoekt Di Giovanni regelmatig de Syrische vluchtelingenkampen in Libanon en Jordanië. “Met meer dan twee miljoen Syrische vluchtelingen is het de grootste vluchtelingenstroom sinds de Tweede Wereldoorlog. De meeste van hen leven in grote misère.”

Daarom is volgens Di Giovanni niet alleen berichtgeving vanuit Syrië zelf waardevol. “De vluchtelingencrisis is zeker een belangrijk onderwerp. Er wordt voorspeld dat komende winter de strengste zal zijn in honderd jaar. Dat zal er voor zorgen dat de omstandigheden waaronder de Syrische vluchtelingen leven nog schrijnender wordt. Ook dit is een onderdeel van het Syrische conflict dat onder de aandacht moet worden gebracht.”

Di Giovanni´s laatste boek dat in Nederland verscheen is Madness Visible: A Memoir of War, over haar ervaringen als oorlogscorrespondent tijdens de Balkanoorlog. Momenteel werkt ze aan een boek over Syrië.

Vergelijkbare berichten