Homovriendelijk, of onverschillig?

Vorig jaar in augustus liep ik mee in Prague Pride Gay Parade. Ik had gedurende de Prague Pride-week wat journalistieke opdrachten gedaan en op uitnodiging van een van de personen die ik toen interviewde, besloot ik om mee te lopen. Tijdens die week leerde ik dat Tsjechië een van de meest homo-vriendelijke landen in Centraal- en Oost-Europa is. Het homohuwelijk is nog niet toegestaan, maar geregistreerd partnerschap wel. En omdat Tsjechië een geseculariseerd land is, speelt de kerk bijna geen rol in het debat over homorechten.

Hoe anders is dat in buurland Slowakije. Onlangs werd daar een grondwetswijziging doorgevoerd dat het huwelijk definieert als een verbintenis tussen man en vrouw. Daarmee heeft de regering van premier Robert Fico (van de sociaal-democratische partij Smer) het homohuwelijk onmogelijk gemaakt. Slechts 18 van de 150 parlementsleden stemde tegen de grondwetswijziging.

No big deal
Volgens Fico is de grondwetswijziging no big deal; het onderstreept slechts dat wat toch al in de wet vastgelegd was. Ondertussen is uit een enquete (uit 2012, dat wel) gebleken dat bijna de helft van de Slowaken voorstander is van het homohuwelijk. Dat is duidelijk wat anders dan de 102 van de 150 parlementsleden die voor de grondwetswijziging stemden. [pullquote align=”right”]Bijna de helft van de Slowaken is voorstander van het homohuwelijk[/pullquote]

Natuurlijk hebben homo-organisaties in Slowakije met afschuw gereageerd op deze actie van hun regering, maar verder werd er minder aandacht aan besteed dan ik eerlijk gezegd zou verwachten. Na het bekendmaken van de grondwetswijziging keek ik naar de reacties op de sociale media. De gemiddelde reactie was ongeveer zo: ‘we hebben wel wat anders aan ons hoofd dan ons druk te maken om het homohuwelijk.’

Negeren, niet accepteren
En waarschijnlijk is dat nog slechter nieuws dan de daadwerkelijke grondwetswijziging. Onverschilligheid zal de zaken niet snel veranderen. Wat dat betreft is de situatie niet veel anders dan in buurland Tsjechië. De lesbische jonge vrouw die ik vorig jaar tijdens de Prague Pride week interviewde, gaf aan dat Tsjechen dan wel zeggen dat ze ‘geen problemen met homo’s hebben’, maar dat het er in de praktijk vaak op neerkomt dat Tsjechen iets eerder negeren, dan dat ze daadwerkelijk accepteren. [pullquote align=”right”]Tsjechen negeren eerder iets, dan dat ze accepteren[/pullquote]

Dus mag Tsjechië op papier wellicht homovriendelijker zijn dan Slowakije, in de praktijk verschillen de landen niet zo erg van elkaar. Uit onderzoek is gebleken dat slechts elf procent van de Tsjechische homo’s en lesbiennes op de werkplek uit de kast durft te komen. Hand in hand door de straten van Praag lopen, daar kijken weinig mensen van op. Maar in andere, kleinere steden in het land is het vaak wat problematischer. De grondwet wijzigen is één ding, maar de onverschilligheid uit de samenleving halen is iets wat voor zowel Tsjechië als Slowakije een enorme uitdaging is.