Singapore’s alternatief op persvrijheid

Het valt niet mee om kritische geluiden te vinden in een land als Singapore. Vrijwel alle media worden beheerd door de staat en er is daarom weinig sprake van scherpe analyses en vernieuwende perspectieven. Het schrijven van blogs is voor de Singaporese bevolking zowat de enige manier om zijn mening enigszins te uiten, maar zelfs blogs worden constant gecontroleerd. Deze controle is voor Han Hui Hui en Roy Ngern geen reden om te stoppen met het becommentariëren van de Singaporese overheid. In hun populaire blogs (die je respectievelijk hier en hier vindt) beschrijven zij hun kritische mening en deinzen ze niet terug voor de straffen die de regering hun eventueel op zou kunnen leggen.

‘Voor mij is internet mijn enige optie, mijn laatste redmiddel’ aldus Roy. ‘Ik kan een half uur met een journalist van een van de grote kranten spreken, maar ik weet zeker dat zij alleen opschrijven wat voor hen het beste uitkomt. Het is alsof ik tegen een muur praat, want echt luisteren doen ze toch niet’.

Daarom nam hij het heft in eigen hand en startte hij zijn blog ‘The Heart Truth’ waarmee hij probeert de Singaporezen aan het denken te zetten. Roy schrijft onder meer over de afschaffing van het Singaporese pensioenfonds, inkomensongelijkheid, armoede en de manier waarop de regerende People’s Action Party omgaat met haar macht. Hij introduceert zichzelf op zijn blog met: ‘My Fellow Singaporeans: I am Roy. I am Gay and This is My Story’. Han Hui Hui probeert net als Roy haar landgenoten kritisch te laten denken: ‘Omdat de Singaporese bevolking zo klein is, is het voor de overheid makkelijk om een dominante zienswijze te creëren en daardoor wordt de andere kant van het verhaal vaak vergeten. Ik probeer met mijn blogs mensen kritisch te laten denken zodat ze verder kijken dan de koppen van de kranten die door de staat worden geproduceerd’.

Online gesteund, offline eenzaam
Beide bloggers zijn van mening dat internet het makkelijker heeft gemaakt voor normale Singaporezen om hun stem te laten horen: ‘Online hebben we een kans om evenveel aandacht te krijgen als de grote media, hoewel dit nog lang niet het geval is, is de ongelijkheid toch iets afgenomen’ stelt Roy. Hoewel blogs inderdaad een mogelijkheid bieden om kritische perspectieven met anderen te delen, resteert de vraag of deze ideeën ook daadwerkelijk tot actie leiden.

Han geeft toe: ‘mijn blogs bereiken lang niet zoveel mensen als ik zou willen. De meeste mensen hechten veel meer waarde aan wat de grote media zeggen dan aan wat ik schrijf’. Daarnaast kampen de bloggers met het probleem dat zij online een redelijk grote groep aanhangers hebben die het in het echte leven vaak af laten weten. ‘Het is niet lastig om online mensen te vinden die hetzelfde over bepaalde zaken denken als ik, maar om iemand te vinden die ook daadwerkelijk naar buiten durft te treden met zo’n mening is bijna onmogelijk’ aldus Roy.

Een derde probleem is dat de staat de bloggers nauwlettend in de gaten houdt, van complete vrijheid van meningsuiting is ook online geen sprake; degenen die te kritisch schrijven worden op de vingers getikt door de overheid.

Een wassen neus
Tegelijkertijd speelt de overheid het spelletje mee; zij passen het beleid hier en daar wat aan om de burgers te laten zien dat zij ook mee tellen en dat hun meningen gehoord worden. Van fundamentele veranderingen is echter geen sprake zegt Roy: ‘De overheid houdt zich oppervlakkig. Het lijkt alsof ze rekening houden met onze ideeën maar dat is slechts een wassen neus’.

Toch is de huidige situatie niet helemaal de schuld van de overheid alleen, ook de Singaporese burgers spelen een rol in dit verhaal. De bevolking houdt simpelweg niet van risico’s; zo zitten veel inwoners en de Singaporese cultuur nu eenmaal in elkaar.

Deze angst voor risico uit zich in talloze manieren: geen afvalbakken in metrostations uit angst voor aanslagen en weinig stemmen voor de oppositie uit angst voor het falen van de partij. Het risico om je mening te uiten en daarmee een waarschuwing te riskeren is voor veel Singaporezen te groot. Daarnaast weet niemand precies wat er zou gebeuren als heel veel mensen opeens kritisch zouden worden ten opzichte van de overheid (wat opnieuw een risico met zich meebrengt). Daarom houden de meeste mensen zich stil en blijft alles zijn oude vertrouwde gangetje gaan.

Het lijkt erop dat het internet de Singaporese burgers een stapje dichterbij de schijndemocratie heeft gebracht. Je mening uiten mag, mits je voldoet aan bepaalde voorwaarden. Mensen ‘liken’ de online artikelen met een simpele druk op de knop, maar actief actie voeren en naar buiten treden is een brug te ver. Regelgeving wordt wat aangepast, maar uiteindelijk verandert er weinig. De vraag die rest is of deze net-alsof democratie zich ooit zal kunnen transformeren tot een ‘echte’ democratie. Het is aan zowel de burgers als de overheid om deze vraag te beantwoorden, maar één ding is zeker: Singapore still has a long way to go.