Twee studenten + vier draaidagen = 1 documentaire

Niet alle vluchtelingen uit Afrika maken helemaal de oversteek naar Europa, ze leven niet allemaal in vluchtelingenkampen en zijn vaak heel creatief in het opbouwen van een nieuw leven. Daarom maakten Malu Keijzer (22) en Maaike Reynaert (25) een documentaire over Jeremiah (43), een vluchteling uit Congo, die tien jaar geleden met zijn gezin naar buurland Oeganda vertrok en door zware tijden kwam dankzij muziek. Voor het maken van de documentaire zaten ze twee weken in de Oegandese hoofdstad Kampala.

Muziek en migratie
De aanleiding was een artikel op de website van de Verenigde Naties over Jeremiah. “Door de combinatie van muziek en migratie wist ik direct dat dit één van mijn verhalen moest worden”, begint Maaike. “We hebben een persoonlijk portret gemaakt. Het gaat niet over de standaardzaken als organisaties en geld. Voor vluchtelingen kan muziek een overlevingsstrategie zijn”, legt Malu uit.

Malu is freelance filmmaakster en studeert audiovisuele media aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Maaike studeert culturele antropologie aan de Universiteit van Amsterdam in de richting ontwikkelingsstudies en deed onderzoek en veldwerk naar activisme, migratie en muziek.

[pullquote align=”right”]”Het was meteen camera aan en gaan”[/pullquote]

Cultuurshock
Maar zoals met alle ambitieuze plannen in het buitenland, kregen ook Malu en Maaike te maken met onvoorziene problemen. “Ik had de cultuurshock een beetje onderschat. Ik was nog nooit in een land als Oeganda geweest, dus alles was nieuw voor me. Ik liep daar rond met mijn camera en dacht in eerste instantie bij alles dat het interessant was. Dan verlies je gewoon enorm je focus en dat brengt heel veel stress met zich mee. Pas op onze laatste draaidag had ik een beetje de rust te pakken”, vertelt Malu

En als je maar vier dagen de tijd hebt om in Kampala te draaien, kan dat krap zijn. “We hebben van tevoren ook niet even kunnen zitten met Jeremiah, om elkaar rustig te leren kennen. Het was meteen camera aan en gaan.” Maaike: “Ik had daar wel heel veel moeite mee. We vliegen even iemands leven binnen en zijn, als een soort wervelwind, ook ineens weer weg.”

Maar het heeft er wel voor gezorgd dat ze in vier dagen op heel veel verschillende plekken zijn geweest. Hoofdpersoon Jeremiah nam hen maar al te graag op sleeptouw. “En de korte tijd die we hadden, is misschien ook wel onze kracht geweest. De druk was nodig. Omdat we zo snel, zo concreet moesten zijn, waren we uiteindelijk veel kritischer dan we anders misschien waren geweest”, denkt Malu.

Geluk gehad
“Ik moet er wel bij zeggen dat we enorm geluk hebben gehad met onze hoofdpersoon. We hadden een klik, hij was open, had vaker interviews gegeven en begreep ook heel goed wat er moest gebeuren.” “En dat hij het geweldig vond dat er een film over hem werd gemaakt, hielp ook wel mee”, vult Maaike aan.

Drie tips voor iedereen die een documentaire in het buitenland gaat maken:

• Geef jezelf de tijd om te acclimatiseren in een nieuwe omgeving

• Houd ook op locatie voorgesprekken met je hoofdpersoon

• Schrijf van tevoren op welke scènes je moet hebben en houd die altijd in je achterhoofd om de focus te behouden. Wees ook niet bang je hoofdpersoon wat bij te sturen (regisseren) als hij teveel van een pad afdwaalt.

“JEMBA” gaat op vrijdag 16 januari in première op www.debuitenlandredactie.nl