Hoe maak je corruptie simpel?

Deze week ben ik precies een half jaar werkzaam als correspondent in Centraal- en Oost-Europa. Dankzij mijn Slowaakse ‘roots’ ging het inburgeren in Praag me vrij gemakkelijk af; De Tsjechische taal en cultuur verschillen niet zo veel van de Slowaakse. Maar er is wel iets waar ik aan heb moeten wennen: corruptie.

Als je je bezighoudt met landen als Tsjechië, Slowakije en soms ook Polen, komt corruptie nu eenmaal snel op je pad. Het domineert de berichten in de media en mensen op straat klagen er over. Het is makkelijk om je kwaad te maken over corruptie, lastiger is het om het echt te begrijpen en het vervolgens uit te leggen.

Een dubieuze aankoop
Op dit moment staat Slowakije op zijn kop na een groot corruptieschandaal. In het parlement wordt tot diep in de nacht gedebatteerd over de positie van premier Robert Fico (partijleider van de links nationalistische partij ‘Smer’), die een dubieuze aankoop van een gasbedrijf had gedaan wat volgens tegenstanders de staat tientallen miljoenen euro’s per jaar aan verlies gaat opleveren.

Tijdens het debat werd een papieren maquette van Fico in voetbaltenue erbij gehaald door een van de oppositiepartijen. Die stunt leidde weer tot een vechtpartij tussen partijleden van Smer en leden van oppositiepartijen. Vervolgens beweerde oppositiepartij OLaNO  dat de partijleden van Smer dronken waren tijdens het debat. Het bewijs toonde OLaNO, met enige trots, de volgende dag: een schoonmaakster had bij Smer honderden lege flessen alcohol gevonden.

De beelden van de vechtpartij:
http://www.youtube.com/watch?v=4lm3Ck1tZPA

Maquette van de premier
Ik weet niet of u het allemaal een beetje kunt volgen, maar na het zien van de beelden, de bizarre maquette van Fico in voetbaltenue, de vechtpartij en de ogenschijnlijk dronken politici, zat ik met gefronste wenkbrauwen achter de computer.

Wat was er allemaal aan de hand? Na het lezen van een paar artikelen op Slowaakse nieuwssites was ik er nog steeds niet helemaal uit. Ik belde een vriend van me in Slowakije die een paar jaar geleden zijn eigen bedrijfje zag instorten mede door corrupte instanties waar hij mee moest samenwerken.

‘Makkelijk toch?’
Mijn vraag maakte hem aan het lachen. “Ik kan je een paar links naar artikelen en blogs sturen, zodat je het beter zult begrijpen”, antwoordde hij. “Maar ik kan het simpel voor je samenvatten: Dit is de grootste diefstal door de staat in jaren. De maquette was bedoeld om te laten zien dat Fico slechts een marionet is van grote, financiële instanties. Tijdens het debat hebben de partijleden van Smer zich bezat en besloten vervolgens de maquette te verwijderen. Daarbij ontstond een gevecht. Dit is zoals onze politiek in elkaar zit, accepteer het zoals het is. Makkelijk toch?”