De journalistieke weg naar Brussel

Het correspondentschap is een vak dat velen intrigeert en triggert om journalist te worden. Het leven en werken in een ander land is interessant en je bent belangrijk. Bovendien is er alle vrijheid om de verhalen te maken die jij boeiend vindt. Het is een gewilde werkplek in Afrika, de Verenigde Staten, Azië. Vrijwel overal, behalve in Brussel. In het kloppend hart van de Europese Unie is nog alle ruimte voor nieuw vlees in de kuip. Óf het EU-correspondentschap is voor slechts een paar weggelegd óf de interesse is er niet. De waarheid ligt in het midden.

Toegegeven, mijn kennis reikte ook niet verder dan de namen van een paar Nederlandse Europarlementariërs en de verschillen tussen het Europees Parlement, de Commissie en de Raad. Eigenlijk omdat de interesse nooit is gewekt om me meer te verdiepen. Na een uitgebreide rondleiding door het politiek centrum van Europa is duidelijk dat die verdieping niet alleen belangrijk, maar ook ontzettend boeiend is. Er worden beslissingen genomen, die enorm veel invloed op onze Nederlandse wetten hebben. Hoe komt het dan toch dat er per politicus in Den Haag een handvol journalisten rondloopt, maar in Europa slechts 24 correspondenten totaal, waarvan veertien in vaste dienst.

Nieuw bloed
Joris van Poppel, België-correspondent voor de NOS, verwelkomt nieuw bloed met open armen. “Je kunt hier zo aan de slag, er zijn verhalen genoeg. Zolang je een opdrachtgever hebt, zit je goed. Alleen daarin zit het probleem momenteel. En ook wel een stukje desinteresse denk ik.” Brussel is dus eigenlijk niet sexy genoeg? “Het is de kunst om de juiste verhalen te maken die mensen oppikken en interessant vinden in Nederland. Je kunt ook voor een vakblad schrijven. Beslissingen die hier worden genomen zijn voor specifieke doelgroepen heel interessant!”

Hoe enthousiast Van Poppel is bij de gedachte aan een nieuwe lichting journalisten in Brussel, zo terughoudend is Anne van der Schoot, ANP-correspondent. [pullquote align=”right”]”Als beginnend en jonge journalist kom je hier niet zo snel binnen”.[/pullquote] De geijkte wandelpaden van Brussel zijn soms lastig om mee om te gaan en daar kun je wel een rugzak met ervaring voor gebruiken. Er is wel behoefte aan meer journalisten hier, maar reken er niet op dat je het makkelijk overleefd.”

Spel
Het correspondentschap in Brussel is andere koek dan in ieder ander land. “Daarom kies ik er voor om België-correspondent te zijn en niet alleen voor de EU. Daar gebeurt weliswaar constant wat, maar alles is hard nieuws en moet zo snel mogelijk de wereld in. In België als land maak je ook zo nu en dan mooie reportages over meer uiteenlopende onderwerpen”, aldus Van Poppel. [pullquote align=”right”]Om als verslaggever de EU uit te pluizen, moet je dus wel een bepaald type zijn.[/pullquote] Om als verslaggever de EU uit te pluizen, moet je dus wel een bepaald type zijn. Zo beaamt ook EU-watcher Joop Hazenberg. “Met Belgen leg je op een Bourgondische manier contact, tussendoor bespreek je de inhoud. Dat spel moet je door hebben.”

Hazenberg vertrok begin 2013 naar Brussel wegens zijn interesse in de Europese politiek. Hij schreef boeken en is oprichter van Prospect, een denktank voor jongeren. Via deze weg combineert hij zijn maatschappelijke betrokkenheid met journalistiek. “Er zijn hier heel veel mogelijkheden, maar je moet ze ook deels zelf creëren. Een beetje geluk heb je ook wel nodig, in de huidige tijd met weinig banen en een onderschatting van het belang van nieuws uit Brussel.”

Discussie
Die discussie loopt al jaren. RTL vindt een correspondent in Brussel bijvoorbeeld niet nodig. Het meeste nieuws kan vanuit Hilversum geproduceerd worden en anders rijdt Jos Heymans op en neer voor de zaken die er vanuit Nederlands oogpunt toe doen. Vergeten wordt alleen dat er constant beslissingen worden genomen, waarop onze wetten zijn gebaseerd. De hoofdredactie is echter niet overtuigd van een vaste -en dure- post in Brussel. De NOS heeft er daarentegen vier, waarvan Joris van Poppel er één is.

Hoewel de antwoorden op tafel lijken te liggen, liet Het Genootschap van Hoofdredacteuren toch onderzoek doen -door studenten Journalistiek en Nieuwe Media van Universiteit Leiden- naar de manier waarop Nederlandse nieuwsmedia omgaan met de berichtgeving over Europa. Experts, politici en journalisten werden naar hun mening gevraagd. Conclusie is dat de discussie en berichtgeving met name gaat over of Nederland uit de EU moet stappen en niet over de inhoud. [pullquote align=”right”]Europa is complex en wordt door veel media versimpeld gebracht en het zou volgens de experts beter zijn als clichés niet de boventoon zouden voeren.[/pullquote] Volgens Chris Aalberts, onderzoeker politieke communicatie, vragen ‘hypocriete hoofdredacteuren naar de bekende weg’.

Of het nu ligt aan de desinteresse van Nederlanders of het gebrek aan kennis en wil op redacties: Europa is een ver-van-ons-bed-show. Onterecht weliswaar, want denk aan wetten rondom databescherming, dat gaat al zo’n 8,9 miljoen Facebook-gebruikers in ons land aan. Van Poppel, Anne van der Schoot en Joop Hazenberg concluderen zelf dat er veel te veel gebeurt om links te laten liggen en dat er ruimte is voor journalisten, die de pessimistische Nederlanders laten zien dat de complexe materie van de Europese Unie ook best sexy kan zijn.