|

‘Turkije is voor mij niet langer zon, zee en strand’

In Turkije is persvrijheid nog altijd geen vanzelfsprekendheid. Dit wordt pijnlijk duidelijk uit de zaak van Füsun Erdoğan, een Nederlands-Turkse journaliste die acht jaar heeft vastgezeten op verdenking van het leiding geven aan een communistische organisatie en het ondermijnen van de regering. Begin mei kwam ze onverwacht vrij, maar er hangt haar nog steeds een levenslange gevangenisstraf boven het hoofd.

Erdoğan’s familie heeft een andere verklaring: Erdoğan zou zijn gearresteerd omdat ze in haar radioshow ook minderheden aan het woord liet. Ze worden daarin gesteund door de NVJ en diens Turkse evenknie EFJ. NVJ-secretaris Thomas Bruning noemde het vonnis in november ‘dieptriest’. Annemarie de Wit en Pieter Munnik, beiden studenten journalistiek aan de Hogeschool Utrecht, maakten een documentaire over de band tussen Füsun en haar zoon Aktas, en diens strijd om zijn moeder vrij te krijgen.

Acht uur per jaar
“Het begon bij de demonstraties die Aktas Erdoğan op touw zette in Den Haag. Dat moet zo rond december zijn geweest,” zegt Munnik. “Füsun Erdoğan had toen net levenslang gekregen. We hebben Aktas gevolgd toen hij de demonstraties en een hongerstaking voorbereidde, waarop we uiteindelijk met hem zijn meegegaan naar Turkije. Doel was om de ontmoeting tussen hem en zijn moeder te filmen. Hij mag haar in totaal maar acht uur per jaar zien dus de momenten waarop ze samenzijn, zijn enorm belangrijk voor Aktas.”

Munnik en de Wit reisden af naar Turkije. Dat journalistiek bedrijven daar anders gaat dan in Nederland merkten ze bij de gevangenis waar Füsun Erdoğan werd vastgehouden. “We hadden via officiële kanalen geprobeerd toegang te krijgen, maar bij de ingang kwamen we niet langs de cipiers. Die gaan dan doen alsof ze met het ministerie staan te bellen, maar het was overduidelijk dat ze niemand aan de lijn hadden. We kwamen gewoon niet binnen. Ook bij het filmen buiten deden ze moeilijk, ze maakten ons het werk onmogelijk,” zegt Munnik.

Moeilijk recht te praten
“Als ik aan Turkije denk, denk ik niet langer aan zon, zee en strand nu ik gezien heb hoe ze daar met journalisten omgaan. De manier waarop Füsun gevangen is gezet was moeilijk recht te praten. Zelfs de gevangenisdirecteur vond het ongelofelijk dat ze nog vast zat,” verklaart Munnik. Niet alleen het filmen bij de gevangenis werd ze moeilijk gemaakt, ook wederhoor bij de Turkse autoriteiten bleek lastig. “We mochten veel documenten niet inzien, en een officiële reactie hebben we nooit gehad.”

Ze is nu vrij, maar de aanklacht loopt nog steeds en ze kan nog steeds veroordeeld worden.

Eenmaal terug in Nederland werd de documentaire in elkaar gezet en gemonteerd. “We waren zelfs al klaar met de kleurcorrectie. Annemarie zat in de Ardennen en ik zat in Parijs, toen ik drie weken geleden een berichtje kreeg: ‘ze is vrij'”, zegt Munnik. “In een hoger beroep was onverwacht besloten dat Füsun moest worden vrijgelaten. Iedereen blij natuurlijk, maar wij zaten met een afgemonteerde documentaire waarvan het verhaal niet volledig was.”

Nieuw materiaal toevoegen was geen optie, omdat de première op 1 juni gepland staat. “In eerste instantie wil je die film dan wel weggooien, maar dat gevoel verdween al snel. Het verhaal van Füsun gaat namelijk gewoon verder. Ze is nu vrij, maar de aanklacht loopt nog en ze kan nog steeds veroordeeld worden. We hebben het voor de film weten op te lossen en blijven de zaak natuurlijk volgen.”

De documentaire Tralies zonder Einde gaat op zondag 1 juni in première op het CampusDoc-filmfestival in Utrecht.

Vergelijkbare berichten