Zijn (Zuid-)Afrikanen lui?
Het vooroordeel dat Afrikanen lui zouden zijn, komt niet helemaal uit de lucht vallen. Niet dat mensen in Zuid-Afrika niet hard werken, maar ze klagen wel standaard elke dag over het feit dat ze zo moe zijn.
Vanuit Zuid-Afrika overdenkt Trouw-correspondent Niels Posthumus thema’s als corruptie, discriminatie en de erfenis van de apartheid. En vooral hoe daarmee wordt omgegaan in de journalistiek.
Het vooroordeel dat Afrikanen lui zouden zijn, komt niet helemaal uit de lucht vallen. Niet dat mensen in Zuid-Afrika niet hard werken, maar ze klagen wel standaard elke dag over het feit dat ze zo moe zijn.
In Zuid-Afrika heeft praktisch de hele bevolking toegang tot schoon drinkwater. Maar met dat kraakheldere water wordt slordig omgesprongen: elk jaar worden er 192.392 volle Olympische zwembaden aan schoon drinkwater verspilt in Gauteng alleen, de provincie waarin Johannesburg ligt.
De Zuid-Afrikaanse rand jojoot op en neer dat het een lieve lust is – ondertussen krijg je voor één euro meer dan dertien rand.
Het is de typische neiging van media om te willen berichten wat mensen verwachten, stelt Niels Posthumus. Mensen, zeker buiten Zuid-Afrika, veronderstellen, hopen misschien zelfs wel, dat Zuid-Afrikanen momenteel bijna letterlijk zijn verscheurd door verdriet.
Nelson Mandela ligt al twee weken in het ziekenhuis. ‘Dat moet een drukke tijd zijn voor jou als journalist,’ zeiden veel mensen recent tegen correspondent Niels Posthumus. Maar dat valt tegen.
Een Zuid-Afrikaanse vriendin vertelde mij afgelopen week enthousiast dat ze eind dit jaar op vakantie gaat naar de Verenigde Staten. Direct erachteraan zei ze komend weekend haar vader op te zoeken. ‘Ik ben wel een beetje zenuwachtig,’ zei ze, ‘wat hij van die reis vindt.’
‘Terugkomen is niet hetzelfde als blijven’, staat er op de muur van het fietsviaduct dat van het centraal station in Amsterdam naar het Singel leidt. Ik heb dat altijd een buitengewoon mooie zin gevonden. Omdat hij zo waar is in al zijn simpelheid.
Deze week heropent het proces tegen Oscar Pistorius. Een van de meest intrigerende vragen binnen dit proces blijft of de gehandicapte hardloper zijn vriendin nu werkelijk per ongeluk doodschoot (zoals hij zelf zegt), of dat haar dood het resultaat was van huiselijk geweld.
Zuid-Afrikanen die horen dat ik journalist ben, drukken mij vaak op het hart vooral niet al te negatief over hun land te schrijven. Want dat doen journalisten, zeggen zij dan. Journalisten zijn altijd negatief en hebben nooit oog voor de mooie dingen in hun land.
Zuid-Afrikanen zijn dol op oneliners. En die kunnen niet clichématig genoeg zijn. Ik heb ondertussen een aardige schare Zuid-Afrikaanse Facebookvrienden verzameld. En dus vliegen de semi-catchy quote’s en Dalai Lama-achtige tegeltjeswijsheden mij dagelijks digitaal om de oren.