Zelfcensuur

Saskia Houttuin reist twee weken door de Democratische Republiek Congo en Rwanda. Voor De Buitenlandredactie houdt ze een dagboek bij.

Het is vreemd om te ervaren dat journalistiek hier nauwelijks in verhouding staat tot wat wij gewend zijn in Nederland. Radio Maendeleo is het meest succesvolle radiostation in Zuid-Kivu, maar beschikt over weinig middelen. De apparatuur is oud, de redactie is omringd door in elkaar getimmerd houten schot en de ramen zijn behangen met een douchegordijn. En toch doet alles het. Je hebt natuurlijk ook niet meer nodig dan een microfoon en een verbinding om radio te maken.

Journalisten in Oost-Congo hebben wel ernstiger zaken aan hun hoofd dan een lelijk gordijn. Hoewel persvrijheid staat vastgelegd in de Congolese grondwet komt daar in de praktijk helemaal niets van terecht; de regering controleert en dicteert waar zo nodig. Het leger wil niet praten en de politie is corrupt. En dan zijn er nog de tientallen rebellengroepen die de Kivu’s terroriseren. Intimidatie, bedreiging en in enkele gevallen de dood zijn het onoverkomelijke gevolg.

Ernest Muhero (zie mijn vorige blog) omschrijft met gepaste trots zijn werk als een zoektocht naar waarheid, een haast Don Quichotesque avontuur in het web van onderdrukkende partijen. Het is een nobel streven, maar verre van realistisch. Ernest en zijn vrienden graven en steken hier en daar waar zo nodig, maar houden zich gedeisd zodra zij aanvoelen dat het problemen kan opleveren. En zo komt de waarheid – als die er al is – natuurlijk nooit boven tafel.

“Een goede journalist, is een journalist die leeft,” zegt hij. “Want als je dood bent, heeft niemand meer iets aan jou.”

Voor Metropolis Radio (VPRO) maakte ik een reportage over Ernest en zijn werk als journalist. Luisteren kan hier.