Foto L. Wassink
|

‘Wij willen goed onderwijs, geen Confederations Cup’

Honderdduizenden Brazilianen gingen maandagavond de straat op om te demonstreren tegen de regering. Terwijl de Confederations Cup in volle gang is, leeft een steeds groter wordende groep Brazilianen in onvrede met de grote investeringen die de regering doet om het kampioenschap én het WK voetbal te organiseren. Met vier andere jonge Nederlandse journalisten begaf ik mij in de mensenmassa in het centrum van Rio de Janeiro. Een verslag:

In de wijk Copacabana, de bekendste uitvalsbasis van de miljoenen toeristen die jaarlijks Rio aandoen, is nog niets te merken van de geplande demonstratie. In goed gezelschap begeven wij ons richting het metrostation. Zojuist hebben wij correspondenten Marjolein van de Water (Volkskrant) en Floor Boon (NRC) ontmoet. Zij vertellen ons over de situatie in het land. Brazilië is booming. De economie groeit, maar de corruptie heeft het land nog niet verlaten en het verschil tussen de arme en de rijke bevolking is nog steeds gigantisch.

Foto Lambert Wassink
Foto L. Wassink

Politiegeweld bij voetbalwedstrijd
Naarmate we metrostation Cinelândia naderen, stijgt de spanning. Ook wij hebben de foto’s en video’s gezien van de slachtoffers van het politieoptreden bij de demonstratie van afgelopen zondag.

Vlak voor de wedstrijd tussen Italië en Mexico, zondag in het Maracanã-stadion in Rio, kwam het tot een botsing tussen demonstranten en de oproerpolitie. Traangas en rubberkogels werden ingezet om de demonstranten te verjagen. De oproerpolitie stelde zich bijzonder gewelddadig op en maakten weinig onderscheid tussen vreedzame demonstranen en rotzooimakers. Ook verschillende journalisten moesten het ontgelden. Op Youtube en andere sociale media verschenen beelden van een verslaggeefster die een rubberkogel in het oog kreeg:

http://youtu.be/m5lRq5PFTSo

De woede zit diep
Vanaf station Cinelândia in het centrum van de stad stroomt de mensenmassa richting het Theatro Municipal aan het Praça Floriano. Helikopters vliegen over om de mensenmassa vanuit de lucht te observeren. Aan het begin van de avond staan op het plein al enkele tienduizenden mensen en het geluid is overweldigend. De Carioca zijn massaal naar het centrum gekomen. Rio, de stad die bekendheid verwierf met carnaval, stranden en mooi voetbal is vanavond toneel van een heel ander schouwspel. De woede bij veel Brazilianen zit diep.

Foto Lambert Wassink
Foto L. Wassink

Toch lijken de demonstranten geen intentie te hebben om de confrontatie te zoeken met de politie. ‘Sem violência’ roepen ze in koor. In de Braziliaanse media is het protest de laatste week weggezet als een beweging van activistische relschoppers, maar de massa vertoont een heel ander beeld. De massa bestaat uit studenten, maar ook uit ouderen en Carioca in maatpak die net uit hun werk komen.

‘We zijn het zat’
Het protest wordt breed gedragen in de maatschappij, maar dat betekent niet dat het motief om te protesteren eenduidig is. De onrust begon met de verhoging van de ritprijs van het openbaar vervoer, maar dit was slechts de druppel die de emmer liet overlopen. Thiago, een jonge demonstrant op het plein:

‘Er is veel meer aan de hand dan alleen die twintig cent. Het gaat erom dat wij steeds meer belasting betalen, maar daar niets voor terugzien. Alles is corrupt in dit land, mensen lijden in armoede, terwijl de regering investeert in sportevenementen. We zijn het zat.’

Rio staat stil
Sommige demonstranten wijzen naar wereldvoetbalbond FIFA en houden borden omhoog met ‘FUCK FIFA’. Anderen wijzen naar de nationale overheid en zingen dat de Braziliaanse president Dilma de wereldbeker op een plek mag steken waar het daglicht niet komt.

Ook Sérgio Cabral Filho, gouverneur van Rio, moet het ontgelden. Hij wordt gewaarschuwd dat als de inflatie in de stad niet een halt wordt toegeroepen, de demonstraties zullen doorgaan. ‘Rio komt tot stilstand, als de prijzen niet dalen’, zingen de mensen met volle overgave. Ondanks de stijgende prijzen in Brazilië, is het niveau van onderwijs, gezondheidszorg en andere publieken domeinen van een laag niveau, zeggen de demonstranten.

Geen ruimte voor protest
De demonstraties tijdens de Arabische lente, en recentelijk in Istanbul, zijn een inspiratiebron voor de Brazilianen. Dat er zo massaal geprotesteerd wordt, is nieuw voor de Braziliaanse overheid, want niet eerder gingen burgers zo massaal de straat op.

Niet alleen in Rio, maar ook in alle andere grote Braziliaanse steden wordt geprotesteerd. Dat de regering niet om weet te gaan met de protesten werd zondag duidelijk in de hoofdstad. In plaats van ruimte te bieden voor vreedzaam protest, werd de manifestatie hardhandig de kop in gedrukt. De grote woede die dit veroorzaakte is een belangrijke reden voor de massale opkomst van deze avond. De Braziliaanse regering voelt de hete adem van de FIFA in de nek.

Foto Lambert Wassink
Foto L. Wassink

‘We laten ons horen zolang de regering ons negeert’
Later op de maandagavond slaat het aanvankelijk onschuldige protest om in grimmigheid. Een auto wordt op zijn kop gegooid en in brand gestoken. De politie heeft geleerd van het hardhandige optreden en hield zich lang afzijdig, maar grijpt nu toch in. Er wordt met rubberkogels geschoten en traangas wordt ingezet om de demonstranten te verdrijven.

De meeste demonstranten zijn dan echter naar huis, want morgen is een nieuwe dag en moet er gewoon weer gestudeerd en gewerkt worden. Paulo, een Braziliaanse student: ‘Het gaat erom dat wij ons hebben laten horen. En dat zullen we blijven doen zolang de regering ons blijft negeren.’

Mathijs Noij is journalist en deelnemer aan het Beyond Your World-programma van Lokaalmondiaal.

Vergelijkbare berichten